Haber tarihi: 20/03/2022
Son güncelleme tarihi: 17.07.2024
Üniversitemiz Tıp Fakültesi Tıp Tarihi ve Etik Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yeşim Işıl Ülman, Lübnan’da, Orient Institut Beyrut’ta (OIB) Tıp Tarihi konulu bir konferansa davet edildi. “19. Yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu’nda Aşı Uygulamaları” başlıklı sunumu ile 17 Mart 2022 tarihinde halka açık bir konferans veren Prof. Dr. Ülman’ın konuşması internetten de yayınlandı. Prof. Dr. Ülman, 1827’de açılan ve 1838’de temelden yeniden yapılandırılan modern Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane’nin kuruluşundan itibaren, yüzyıl içinde aşı üretimi, tanıtımı, dağıtımı; aşılamanın toplumda yaygınlaştırılması, kurumsallaştırılması meselesini ele aldı. Osmanlı Devleti’nde, 19. yüzyıl başında, bir devlet politikası olarak benimsenen yenileşme ve modernleşmenin yarattığı toplumsal değişim bağlamında ki konuya da değinen Prof. Dr. Ülman, belirlenen politika ve stratejilerin, toplumda yeni bir yönetsel yapılanma, yeni bir yargı mekanizması, yeni bir eğitim sisteminin kurulması ve hayata geçirilmesine yol açtığından söz etti. Prof. Dr. Ülman, bu toplumsal değişimin, yüksek eğitim kurumlarından biri olan Tıbbiye’de, modern bir kurumsal yapının oluşturulması, kuramsal ve uygulamalı özellikteki tıp eğitimi müfredatın çağdaş niteliğe kavuşturulması, hekim adaylarının yenilikçi yöntemlerle yetişmesi ve bunun için kaynakların tahsisi sonucunda, tıp eğitiminde modern bir kurumsallaşma ve profesyonelleşme sürecinin ortaya çıkmasına neden olduğunu belirtti.
Prof. Dr. Ülman, bu süreci İstanbul’daki Mekteb-i Tıbbiye içinde kurulan ve ülkeye hizmet verecek şekilde faaliyet gösteren aşı kurumu, üretimi, dağıtımı, aşının toplumda tanıtımı, aşılamanın örgütlenmesi, sağlık profesyonellerinin yetiştirilmesinden başlayarak ele aldı. Son dönem Osmanlı toplumunda, yüzyıl içinde, mikrobiyoloji, bakteriyoloji, halk sağlığ disiplinlerinin gelişimine paralel olarak, salgınlar, bulaşıcı hastalıklarla mücadele, kamu sağlığı tedbirlerini örnekleyen Prof. Dr. Ülman; uygulanan karantina, dezenfeksiyon, aşılama gibi yöntemleri, bunun tıp eğitimine, sağlık kurumlarına, eğitilmiş insan gücüne dönüştürücü etkilerini tartışarak kurumsallaşma ve profesyonelleşme ekseninde somutlaştırdı ve bu tedbir ve stratejilere karşı ortaya çıkan tepkilere, tereddütlere de dikkat çekti. Konferans, modernleşme ve modernite meselesinin, ileri ve geri adımlara süregelen, bir toplumsal değişim süreci olarak eleştirel analizi ile sonuçlandı.
Orient Institut Beirut, Alman Max Weber Stiftung altında altmış yıldır Avrupa, Ortadoğu, Kuzey Afrika bölgelerinde insan bilimleri, sosyoloji, siyaset, bilim, tarih, antropoloji, edebiyat, sanat alanlarında bilimsel projeler yürüten bağımsız bir akademik araştırma merkezidir. Kardeş kurumu Orient Institut Istanbul gibi, doktora ve doktora sonrası kapsamda, uzun ve kısa dönemli, uluslararası, interdisipliner araştırmaları desteklemektedir. Bir Osmanlı konağından restore edilmiş binada faaliyet gösteren Orient Institut Beyrut, araştırmacılara zengin bir kütüphane, seminerler, konferanslar, sempozyumlar ile bilimsel projelerin tanıtılması, tartışılması, paylaşılması, yayınlanması olanaklarını sunmaktadır.
Detaylı bilgiye ulaşmak için tıklayın.
(Kaynak: Yesim Isil Ulman, Galatasaray Tibbiyesi, the Beginning of Modernization in Medicine in the Late Ottoman Empire, Bilgi Univ. Publ. Istanbul 2017).
